Electrische ondersteuning op Gazelle Cabby

Drie-standen-schakelaar, cruise control en gashendel met batterij-indicator gemonteerd ipv de Gazelle draaibel

Electrische ondersteuning op Gazelle Cabby

Voor een gezin met een Gazelle Cabby bakfiets heb ik een electrische ondersteuning van het merk Crystalyte ingebouwd. Na veel positieve ervaring met het merk opgedaan te hebben in de bedrijfsbakfiets (Cycles Maximus uit Engeland) en de Gargobike van Bakfiets.nl voor mijn eigen gezin, was de tijd rijp om voor anderen met dit merk te gaan werken.

Sinds 2011 is het erg druk rondom de zijwielen, daarom bouwt Eerder Metaal sindsdien geen elektrische ondersteuning meer in. Via Google vindt u tal van bedrijven die zich hierin gespecialiseerd hebben.

Snoeren netjes weggewerkt

Crystalyte is in de Verenigde Staten erg populair getuige de vele Youtube filmpjes op het net. Nou zegt dit natuurlijk ook iets over de bereidheid om iets uit je leven op internet te zetten. De Amerikanen lijken voornamelijk uit te zijn op hoge snelheden zonder trappen. Brommertjes bouwen dus. Volgens de wet moeten dit soort 'fietsen' hier een kenteken hebben. Voor fietsen met electrische trapondersteuning geldt een uitzondering, deze worden beschouwd als gewone fietsen. Trapondersteuning wil zeggen dat de motor wordt geactiveerd wordt door de trapbeweging. Vaak en ook in het geval van Crystalyte gebeurt dit door middel van een trapsensor op de trapas.

Gazelle Cabby met Li-Ion accu op de stuurkolom

Borsteloze Crystalyte 409 motor

Accu's zijn er in alle soorten en maten. Voorheen waren de Nikkel-Cadmium accu's de norm met het bekende geheugeneffect, beperkte ampere-uur waarde (lading) en behoorlijk wat zelfontlading (leeglopen, 1% per dag). In verouderde modellen accuboormachines die nog wel worden aangeboden en goedkopere consumentenapparaten als baardtrimmers kom je dit achterhaalde type batterij nog wel tegen. Daarbij moet verteld worden dat, natte (lood)accu's daargelaten, alle accu's een pakket van meerdere gekoppelde oplaadbare batterijen (ook wel cellen genoemd) zijn. De volgende generatie oplaadbare batterijen was van het type Nickel Metaalhydride. Een flinke stap voorwaards, geen geheugeneffect meer, een hogere ampere-uur waarde, maar nog steeds last van zelfontlading. Sparta werkt al jaren met succes met dit type batterij in de Ion-serie. De huidige generatie herlaadbare batterijen is van het type Lithium Ion en Lithium Polymeer. De Li-Ion cellen kwamen we als eerste tegen als accu voor draagbare apparaten als mobiele telefoons en laptops. Pas later werden de cellen ook geschikt voor krachttoepassingen als in electrisch ondersteunde fietsen en uiteindelijk ook electrische scooters en auto's. De Li-Ion cel heeft een hoge ampere-uur waarde, geen geheugeneffect, weinig last van zelfontlading en +/- 50% lichter ! dan zijn voorgangers. Een NiMh accu moet zoveel mogelijk aan de lader, oa om onevenwichtige verdeling van de lading te voorkomen. De Li-Ion accu hoeft alleen geladen te worden wanneer de bebruiker dat nodig vindt en houdt zijn lading vervolgens maandenlang vast (zelfontlading 5-10% per maand). Door zijn goede electrische eigenschappen en zijn lage gewicht is de Li-Ion cel bijzonder geschikt voor accupacks in electrisch ondersteunde fietsen. De Crystalyte accu's die ik gebruik zijn van het Li-Ion type. Verpakt in kunststof behuizing of robuuste Nylon tas met ritsvakken en handgreep.

Zoals het hoort, met rollerbrakeaansluiting

De motorkabels gaan naar de controller

Crystalyte levert een serie motoren van het 40 type geschikt voor fietsen, tandems en bakfietsen. Voor vouwfietsen (fietsen met kleine wielen) is er nog een compactere motor uit de 20 serie. Het getal wat daarachter komt, in het geval van de Gazelle cabby een 9 (409 motor) staat voor het aantal koperdraadwikkelingen om een statorpool. Hoe meer wikkelingen hoe lager het maximale toerental en dus de snelheid, maar hoe groter het koppel van de motor. De range loopt van 404 tot 4011, waarbij de eerste een zeer snelle motor is met weinig koopel voor kleine wielen van bv ligfietsen en de laatste een motor met laag maximaal toerental en hoog koppel voor bv bakfietsen of fietsen met grote (28 inch) wielen. De 409 motor is een breed inzetbare motor en nu nog als enige standaard leverbaar in Rollerbrake uitvoering.

De controller gemonteerd onder de bak en uit het zicht

Resten nog een gashendel om de mate van ondersteuning traploos te kunnen regelen, een driestandenschakelaar om de maximale stroomsterkte te begrenzen en daarmee de mate van ondersteuning in drie stappen te delen. Onder andere handig om het energieverbruik te beperken en daarmee de actieradius te vergroten. Verder ook fijn om de juiste balans te vinden tussen gewenste snelheid en de grootte van de zelf te leveren inspanning. Zo kan het vervelend zijn om veel ondersteuning te krijgen op het moment dat je in de stroom van fietsers zit (bv in een drukke route naar school). Als laatste nog een cruise control knop om de gashendel vast te zetten in een fijne stand. Dat maakt dan dat je geen gas meer hoeft te geven en als je stopt met trappen en gaat remmen schakelt de ondersteuning zowiezo uit door de trapsensor op de trapas. Dus cruise control kan geen gevaarlijke situaties opleveren. Alle componenten worden aan elkaar gekoppeld en geregeld door de Controller. Een kastje met electronica en de nodige stekkerverbindingen aan de buitenzijde om alles op aan te sluiten. De controller heb ik bij de Gazelle Cabby onder de bak en uit het zicht geplaats.

Overweegt u een fiets te laten ombouwen, vraag dan vrijblijvend een offerte aan en verteld u daarbij om wat voor een fiets het gaat, evt ondersteund met enkele foto's. U ontvangt dan binnen enkele dagen een offerte op maat. Om een indicatie te geven, de kosten voor een ombouw incl materiaal liggen afhankelijk van de gekozen configuratie tussen de 900 en 1300 euro. De keuze van de accu (grote of kleine capaciteit, Li-ion of goedkoper) is heel bepalend voor de kosten van de ombouw. De 36v 10 Ah Li-Ion accu met lader uit het voorbeeld van de Gazelle Cabby kost 555 euro.